Wandeling #17. Eau Eau Mestreech... Een Maastrichtse waterwandeling

Wat is de belangrijkste rivier van Maastricht? Een open deur? Minder dan je misschien denkt, want het is niet de Maas. Maastricht is meer langs de Jeker dan langs de Maas ontstaan, een stad heeft zich gevormd waar deze twee rivieren elkaar ontmoeten.

Wist je dat het water altijd bepalend is geweest in de stad? Dat Maastricht groeide, maar Wyck juist kromp? Dat er een ondergronds aquaduct bestaat? Dat vissen er kunnen traplopen? Dat je er Zeezicht hebt? Dat je met water een bres in de stadsmuur slaat? Leer meer met deze Maastrichtse waterwandeling, het vervolg op de stadswandeling ‘En Plein Publiek’ van erfgoedconservatoren Remco Beckers en Joes Minis. Deze wandeling is in het kader van de Open Monumentendag geschreven.

Wandeling #16. Over Gevels en Glazeniers. De glasverhalen van Maastricht

We kijken altijd door glas maar zelden naar glas. Het is een bouwmateriaal dat vandaag alomtegenwoordig is, maar vroeger allesbehalve vanzelfsprekend. In het verleden vertelden de kerkenvensters de verhalen over wie wij zijn en hoe we ons moeten gedragen; vandaag spreekt de symbolische gelaagdheid van het materiaal over onze gezondheid, onze privacy, onze natuur. Een glazen gebouw is er en is er niet, tegelijkertijd – de architectuur verschijnt en verdwijnt. Deze wandeling gidst je langs de fraaiste glazen gevels en kleurrijkste glas-in-loodwerken van Maastricht. Zo ontdek je dat onze stad vol zit met de mooiste glasverhalen.

Wandeling #15. En Plein Publiek. De straten, bruggen en pleinen van Maastricht

De monumenten maken de straten! Met deze stadswandeling ontdek je de platgetreden paden, bruggen en pleinen die de geschiedenis van Maastricht vertellen en de stadsplattegrond bepalen. Loop je voeten achterna en ontdek de straten die je leiden. Van de bruggengeschiedenis tot de hofjes en pleintjes die ook de architectuur van vandaag inspireren. Van de nieuwbouwwijken rondom de binnenstad tot de historische straatjes en cul-de-sacs. Van onbenutte pleinen tot erfgoed met potentie. Maar hoe restaureren we, bewaren we, verbouwen we en hoe staat de Maastrichtenaar daar tegenover? Ter gelegenheid van de Dag van de Architectuur Maastricht 2023 schreven curator Remco Beckers (Bureau Europa) en conservator Joes Minis (Centre Céramique) deze wandeling. 

Wandeling #14. Muziek maakt de mens. De klinkende architectuur van Maastricht 

 In geen stad in Nederland klinkt muziek zo luid als in Maastricht. De Limburgse muziekcultuur komt er in al zijn vormen samen, van het rijke verenigingsleven tot de klassieke opera, van sjoenkele met Vastelaovend tot walsen op het Vrijthof, van het volkstheater tot de liturgie.

Muziek lees je af in de stad, de straten en de gebouwen. De architectuur speelt daarbij zijn eigen partij, van kunststukjes als de beiaard en de kerkorgels, van oude theaters en moderne popzalen, tot de onzichtbare sporen die de noten in het weefsel hebben achtergelaten. De stad loopt over van geluid en van muziek, van mensen die spelen en maken en van mensen die eenvoudig genieten.

Wandeling #13. De Rivier. Ontdek het water in de stad

De Maas is het hart van Maastricht, gaf de stad zijn naam en beïnvloedt er het leven op meer manieren dan je denkt. Maastricht is ontstaan waar de Jeker de Maas ontmoet. De Romeinen bouwden een castrum en later een brug bij deze doorwaadbare plaats, ze noemden het Traiectum ad Mosa, “oversteekplaats aan de Maas”. Maastricht was lange tijd een stad over de Maas in plaats van langs of aan de rivier. De Maas was niet meer dan een waterweg en hoge muren begrensden de rivieroevers, waardoor het voor de lokale bevolking onmogelijk was om langs de rivier te lopen of hem zelfs maar te spotten. 

Wandeling #12. In geval van nood! Verschansen, verschuilen en verstoppen in Maastricht

Maastricht heeft een geschiedenis van verschuilen, verstoppen en verschansen. Van Middeleeuwse stadsmuren tot de latere verdedigingswerken, die al eeuwenlang het stadsgezicht bepalen of pas sinds een decennium weer publiek zijn ontsloten. Schuilkelders, bunkers, uitkijkposten en tunnels blijven voor ons verstopt. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd een sterke ondergrondse infrastructuur van schuilplekken opgezet, voor mensen én voor wereldberoemde kunstwerken. Tijdens de dreigingen van de Koude Oorlog trof de Bescherming Bevolking (BB) voorbereidingen in de stad. Je weet immers maar nooit wanneer een noodgeval kan toeslaan.

Wandeling #11. Maastrichts Aardewerk

Het Maastrichtse aardewerk is wereldberoemd. Petrus Regout begon mijn zijn glas-, kristal- en aardewerkondernemingen in de vroege 19e eeuw en is er puissant rijk mee geworden. Zijn naam zingt nog steeds voort in Maastricht en de stad laat zich dan ook tot de dag van vandaag sterk tekenen door de overblijfselen en de heropleving van het industrieverleden. Bureau Europa stippelt een inleidende wandeling voor je uit door de binnenstad, maar de directe omgeving herbergt nog veel meer keramiekgeschiedenis voor de liefhebber.

Wandeling #10. De Zinkidentiteit van Maastricht

Maastricht herbergt veel zink, voor wie weet waar ie zoeken moet. Treed in de voetsporen van de zinkwitstakers en stuit op verrassende zinkarchitectuur, jong en oud, binnen en buiten de gebaande paden.

We grenzen hier aan het belangrijkste werkterrein van de Europese zinkindustrie. Er was eens het strookje België dat van Luik onderlangs de grens tot aan het plaatsje Kelmis reikt en dat geheel in het teken stond van de zinkwinning en -verwerking in de 19e en 20e eeuw. Maastricht profiteerde daar ook van en had zijn eigen, beruchte Zinkwit Maatschappij waar onmenselijke werkomstandigheden aan de orde van de dag waren. Maar in de Maastrichtse straten is ook op onvermoede plekken nog zink te vinden - onopgemerkt maar opvallend.

Wandeling #9. Van vuilstort naar bloemrijk grasland

De invloed van het menselijk handelen op het landschap is voelbaar in gebieden waar zich een hevige onttrekking van mineralen aan de bodem heeft voltrokken, zoals op de zinkwitterreinen in Limmel en bij Eijsden, maar ook op minder verwachte plekken en op meer genuanceerde wijze. Al eens nagedacht over de impact van de palen die in een veld worden geslagen om een niet bestaande grens in het leven te roepen? Of over wat er gebeurt met oude dumpgronden? Weet je waar het water terecht komt dat decennia geleden op deze gronden is geregend? Of waarom je tijdens een natuurwandeling juist op vlinders moet letten? Beeldend kunstenaar Stefan Cools neemt je mee op deze wandeling door en om Bunde, langs bijzondere stukjes natuur.

Wandeling #8. Het Maastricht van Morgen

Gemeente Maastricht werkt aan een visie voor hoe de stad er in het jaar 2040 bij zou moeten liggen. Daar is de inspraak van de Maastrichtenaren zelf hard voor nodig. Bureau Europa ontwikkelde met stedenbouwkundige Jake Wiersma vier stadswandelingen, elk met een eigen thema, die vragen oproepen over de toekomst van de stad en uitnodigen om met elkaar hierover in gesprek te gaan. 

Wandeling #5. In de voetsporen van Jo Coenen

Jo Coenen, geboren Heerlenaar, begon zijn architectencarrière in de stad van zijn alma mater, Eindhoven. Maar in Maastricht geniet de bouwheer een ongenaakbare bekendheid en waardering. Geen wonder: wandel met ons mee, treed in de voetsporen van Jo Coenen die in gesprek ging met kunstenaar Joep Vossebeld en ontdek de sporen van de bouwmeester in deze dwarsdoorsnede van de Maastrichtse binnenstad. 

"wandeling" #3. Voyage autour de nos chambres

Tijdens de beruchte COVID-19 lockdowns, kunnen de muren wel eens op je afkomen. Dat is geen nieuw fenomeen: de Franse schrijver Xavier de Maistre maakte daarom tijdens huisarrest al eens een reis door zijn eigen kamer. In Maastricht neemt een opvallend duo, Ger en Nel, je mee langs hun vertrekken, objecten en herinneringen.

Wandeling #1: De Reis - Tassenmuseum Amsterdam x Bureau Europa. 

De eerste Voyage van Bureau Europa viert het reizen en viert de verbinding. Daarom werkten we samen met NS en met het Tassenmuseum Amsterdam - een uitwisseling van museale collecties, een samenkomst van cultuur en een reis langs de centrale as van Nederland. Luttele dagen voordat Nederland voor de eerste keer in lockdown ging, kon deze reis nog plaatsvinden - vandaag kijken we er met gepaste saudade naar terug.