Voyage: De creatieve huiskamers

Op fietstocht met kunstenaar Simone Schuffelen

10 oktober 2020

Tijdens ons verhalenfestival Once Upon A Town op 10 en 11 oktober 2020, was Maastricht één grote verknoping van stadswandelingen, fietstochten en atelierroutes die verhalen van bekend en onbekend Maastricht bij elkaar brachten. Het ontstane compendium is vanwege COVID-19 grotendeels gedigitaliseerd. Op deze pagina bieden wij één van de vele kijkjes die deelnemers, jong en oud, toevallig of doelbewust, hebben meegekregen.

Ik zie de openbare ruimte in Maastricht als een plek om te experimenteren. Een bestemmingsplan kan veranderen. Waar eerst een restaurant zat, komt straks misschien een theater. Het mooie is dat je hierdoor een heel divers publiek aantrekt. Dat hopen we ook met onze creatieve huiskamers te doen

--- Simone Schuffelen

Kunstenaar Simone Schuffelen nodigde haar volgers uit om op de fiets te stappen en met haar mee door Maastricht te kriskrassen. Het centrum wordt voor de verandering eens grootendeels gemeden: de interessantste plekken zijn juist in het omveld te vinden, bij het Landbouwbelang, in Malpertuis of juist in Wyck.

In een serie van vijf podcasts, hieronder te beluisteren, ging Simone op bezoek bij verschillende culturele initiatieven in de stad, sommige tijdelijker dan andere. Kortgezegd: de culturele woonkamers van de stad.

Juist deze initiatieven, van kunstenaars, ontwerpers, makers en andere cultuurliefhebbers die dergelijke woonkamers in de stad installeren, zijn van belang voor de culturele gezondheid van Maastricht, waar de exodus van pas afgestudeerd talent een niet te ontkennen fenomeen is. Ze laten zien dat juist daardoor Maastricht hongert naar een diverser cultureel leven en aanbod en dat hierin grote kansen verscholen liggen.

De eerste halte op de route: Transport Artspace, Biesenwal 3.

Een nieuwe expositieruimte, ontstaan tijdens de eerste landelijke lockdown, met enthousiasme opgezet door Stefan Vontobel. Nauw verbonden aan het Landbouwbelang, en gelegen aan de Maaskant van het gebouw, is Transport Artspace een plek van vrijheid en onafhankelijkheid. Het is met diezelfde geest dat Stefan ook fervent voorvechter is van het voortbestaan van het Landbouwbelang, de voornaamste culturele vrijplaats die Maastricht rijk is.

De tweede halte op de route: BigBoys Studio, Batterijstraat 5

De multi-inzetbare ruimte van BigBoys huist een klein team kunstenaars met elk hun eigen atelier, maar is ook goed voor een keur aan aan exposities, screenings, performances, boekpresentaties, discussies en bbq's. Het verdrietige lot van een leeg bedrijfspand werd door een toevallige Facebookadvertentie omgekeerd en een handjevol pas afgestudeerde kunstenaars de ruimte in 2014 nieuw leven gaven. De huidige bezetting bestaat uit Fran Hoebergen, Rebecca Treur, Martijn Riksen, Mike Moonen en Simone Schuffelen - de telkens veranderende bezetting zorgt voor divers gebruik van de beschikbare ruimte en afwisselend rijke of minder rijke programma's. BigBoys is daardoor goed bekend binnen de hechte, Maastrichtse kunstkringen, die er samen een organische plek van maken.

De derde halte op de route: het atelier van Bas de Weerd, Malpertuisplein

Op visite bij kunstenaars Bas de Weerd en Dirk den Haan, de een autodidact, de ander gediplomeerd. Toen Bas het atelier aan het Malpertuisplein van SAM Ateliers (Stichting Ateliers Maastricht) huurde, leerde hij Dirk kennen en ontstond een bijzondere vriendschap. Dirk, een generatie ouder dan Bas, voelde weinig aansluiting met zijn leeftijdsgenoten, maar met zijn uitgesproken karakter en meningen, legde hij al gauw contact met de jonge kunstenaars die sinds kort hun intrede deden in de kleine ruimtes aan het plein. Een kennismaking met Bas bleef niet uit en binnen de kortste keren werd ook een eerste samenwerking een voldongen feit.

De vierde halte op de route: het atelier van Judith en Quinny, Malpertuisplein

Judith Reijnders en Quinny Schreurs zijn kersvers afgestudeerde kunstenaars en sturen samen via SAM een atelier, in een oude winkelruimte aan het Malpertuisplein. Tijdens het weekend van Once Upon A Town op 10 en 11 oktober 2020, hebben zij de deuren van hun atelier voor bezoek opengezet - dat stuitte daar op een tentje: hoe is het immers toerist in eigen stad te zijn? Dan ga je natuurlijk niet op zoek naar wat je al kent, maar naar juist die ruimtes tussen het al bekende in. Juist met alle coronamaatregelen van vandaag is het anders leren ervaren van ruimte helemaal niet zo'n gek idee. Judith en Quinny hebben hun afstuderen bij Bureau Europa kunnen vieren met de boekpresentatie Out of Order. Woon je in de buurt? Loop vooral eens bij ze naar binnen - ze zijn altijd geïnteresseerd in nieuwe verhalen.

De laatste halte op de route: Changeling, Wyckergrachtstraat

Bottom-up organisatie, denktank, atelier... de naam Changeling doet deze plek die het experiment viert eer aan. Initiatiefnemers Neal Cowan en Hendrik Simons bezetten het terrein, midden in Wyck gelegen, van het voormalige IJzerwaren Bogman. Hoewel een historisch pand, verkeerde het gebouw in slechte staat - de stad was van plan het terrein klaar te maken voor de bouw van luxueuze villa's, al lieten die uiteinlijk toch wat te lang op zich wachten. De nieuwe invulling van het gebouw, door Neal en Hendrik, is een protest tegen de in Maastricht soms vergaande gentrificatie. Changeling zelf ondergaat graag vele metamorfosen, waardoor het niet echt in definities gevangen kan worden, maar wel telkens nieuwe perspectieven biedt. Een rijke community aan kunstenaars en ontwerpers, schrijvers en filosofen, activisten en dromers brengen hier, achter een nondescript exterieur, hun talenten bij elkaar en gaan ze de uitdagingen van de toekomst aan.

Colofon

Idee en scenario Simone Schuffelen | In opdracht van Bureau Europa, voor het programma van Once Upon A Town (oktober 2020)

Met dank aan Neal Cowan, Dirk den Haan, Fran Hoebergen, Mike Moonen, Judith Reijnders, Martijn Riksen, Quinny Schreurs, Hendrik Simons, Rebecca Treur, Stefan Vontobel en Bas de Weerd