Bevroren Muziek

Muziek werd vaak geschreven om een gebouw op een bijzondere manier, bijvoorbeeld voor religieus gebruik, te activeren. Zo trokken de beide disciplines lange tijd gelijk op, waarbij componist en bouwmeester elkaar wederzijds beïnvloedden. Pérotin, de kapelmeester van de Notre Dame in Parijs, baseerde zijn notenschrift zelfs op de vormen van de gotische architectuur van 'zijn' kathedraal: daardoor speel je muziek nu eigenlijk door een bouwtekening te lezen.

Zodra muziek zich ontwikkelt van achtergrond tot podiumkunst, worden speciale concertzalen ontworpen met hun eigen, nauwkeurige akoestiek. Akoestiek wordt een ontwerpdiscipline die de luisterervaring optimaliseert - en het theatergedrag volgt: de zalen worden donker, de mensen vallen stil. Muziek moet in rust worden ervaren.

De muziek van de stad
Hoe anders is het in het dagelijkse leven, waar geluid niet weg te denken is en niet op een voetstuk staat. Onze dichtbevolkte steden zijn klankkasten geworden door het materiaalgebruik in hedendaagse architectuur en het toegenomen verkeer. Geluid is daarom geen nietszeggende randvoorwaarde meer in het stadsontwerp, maar moet actief ontworpen worden. Maar hoe ontwerp je stilte, hoe ontwerp je geluid?

Van het dichtvallen van een autodeur tot het geluid van de motor; van het ritme van een winkelkarretje over supermarkttegelvloeren tot de nietszeggende achtergrondmuziek in liften en parkeergarages: verrassend veel geluid is gecomponeerd. De gebouwen die we bewonen en de straten die we bewandelen maken zelf zelfs muziek. Hout klinkt anders dan baksteen, klinkt anders dan glas, klinkt anders dan beton. Loop door de stad en luister naar naar alle geluiden alsof het één compositie is. De muziek van de stad.

Samenwerkingen vol muziek en architectuur
In een gevarieerd en interactief randprogramma wordt de relatie tussen mens, omgeving en muziek extra aangehaald. In een samenwerking met Conservatorium Maastricht worden er composities en een kindervoorstelling bij de tentoonstelling geschreven, die tijdens en rond de Museumnacht worden uitgevoerd. Met Muziekgieterij organiseert Bureau Europa elke maand een muziekavond: directeur Wim Smeets en journalist Ludo Diels praten je in het wildeweg bij over waarom muziek vaak onlosmakelijk aan een sociale en gebouwde context is gekoppeld.

Bureau Europa maakt voor de tentoonstelling gebruik van de Rijkscollectie voor Nederlandse Architectuur en Stedenbouw, die door Het Nieuwe Instituut in Rotterdam wordt beheerd. Voor het eerst in vier jaar worden er, bij Bureau Europa, weer tekeningen van Theo van Doesburg uitgleend, na het grootschalige conserverings- en restauratieproject Architectuur Dichterbij (2019-24). Door bijzondere collectiestukken in een nieuwe context te tonen, zoals onze tentoonstelling, ontstaan er nieuwe verhalen. Tijdens een lezing zal de rijke collectie verder uit de doeken gedaan worden.

Tweedaags symposium
Op 15 en 16 december vindt bij de Jan Van Eyck Academie het tweedaagse symposium The Derailment of the Usual plaats, een samenwerking tussen geluidskunstenaar Paul Devens, Bureau Europa, de Jan Van Eyck Academie, het Conservatorium Maastricht en het Maastricht Institute of Arts, met gerenommeerde sprekers als Raviv Ganchrow, Linnea Semmerling, Peter Kiefer, Caroline Claus, Niamh McDonnell, Luca Soudant en met een performance van Kacper Ziemianin. Bij Bureau Europa zijn er op 16 december performances van Glice en van studenten van het Conservatorium Maastricht en de opleiding Fine Arts aan het Maastricht Institute of Arts. Gratis aanmelden kan via info@bureau-europa.nl o.v.v. Symposium.