Actieprogramma Ruimtelijk Ontwerp 2025 ARO x CoLA x Zuid
28 november 2025 t/m 1 mei 2026CoLA x Bureau Europa x ARO — Maatschappelijke dialoog over ontwerpend onderzoek
In het kader van het Actieprogramma Ruimtelijk Ontwerp (ARO) heeft CoLA (Stichting Coördinatie Lokale Architectuurinitiatieven) in 2025 de opdracht gekregen om een maatschappelijke dialoog te organiseren rond bestaand ontwerpend onderzoek in opdracht van het Rijk.
Door het hele land brengen lokale en regionale architectuurinitiatieven ontwerp, beleid en samenleving met elkaar in gesprek. Binnen het ARO zijn vijf landsdelen onderscheiden – Noord, Oost, Zuid, Zuidwest en Noordwest – elk met een eigen actuele thematiek.
- Noord (Drenthe, Friesland, Groningen) – gecoördineerd door Platform Gras
- Oost (Gelderland, Overijssel) – thema ‘Groene metropool’, gecoördineerd door Casa Arnhem en Architectuurcentrum Nijmegen (ACN)
- Zuid (Brabant, Limburg) – thema ‘Regeneratieve gebiedsontwikkeling’, gecoördineerd door Bureau Europa (Maastricht)
- Zuidwest (Zeeland, Zuid-Holland) – thema ‘Delta, water, eigenaarschap’, gecoördineerd door CBK Zeeland (Middelburg) en AIR – Architectuur Instituut Rotterdam
- Noordwest (Flevoland, Noord-Holland, Utrecht) – thema ‘Geopolitiek en andere ruimtelijke opgaven’, gecoördineerd door ABC Architectuurcentrum Haarlem en Arcam (Amsterdam)
In totaal worden in 2025 twintig lokale bijeenkomsten georganiseerd door negen coördinerende architectuurinitiatieven in samenwerking met ruim dertig collega-initiatieven.
Regio Zuid: Regeneratieve gebiedsontwikkeling
Voor landsdeel Zuid ontwikkelt Bureau Europa samen met onder meer TOPOS, SCHUNCK, APVEO (Architectuurpodium Venlo en Omstreken) en het Bosch Architectuur Initiatief een programma rond het thema ‘Regeneratieve gebiedsontwikkeling’. In deze reeks ontmoetingen staat de vraag centraal hoe ontwerp kan bijdragen aan veerkrachtige, duurzame en inclusieve leefomgevingen in Zuid-Nederland.
Bundelen, duiden, delen & doen
Het project van CoLA sluit aan bij Actielijn 4 van het Actieprogramma Ruimtelijk Ontwerp: ‘bundelen, duiden, delen & doen’.
Deze actielijn richt zich op het verzamelen, interpreteren en toepassen van kennis uit ontwerpend onderzoekbinnen het ruimtelijk domein.
- Jolijn Valk en Els Vervloesem zijn benoemd als curatoren Bundelen & Duiden, met als opdracht het bestaande ontwerpend onderzoek te analyseren.
- Arcam en AIR zijn curatoren Delen & Doen, gericht op het ontwikkelen van methoden om de resultaten van ontwerpend onderzoek effectief te benutten in beleid en praktijk.
Door samenwerking tussen ontwerpers, overheden, maatschappelijke organisaties en burgers ontstaat een interactief proces waarin kennis, beleid en uitvoering samenkomen. Zo vormt ontwerpend onderzoek de aanleiding en inspiratiebron voor een breed gesprek over lokale en regionale ruimtelijke opgaven, waarin systeemwereld en leefwereld elkaar ontmoeten.
PROGRAMMA-OVERZICHT ARO × CoLA × ZUID (2025–2026)
Regio Zuid: Noord-Brabant & Limburg Coördinator Zuid: Bureau Europa
Deelnemende instellingen: Architectuurcentrum Eindhoven (ACE), Bosch Architectuur Initiatief (BAI), APVEO – Architectuurpodium Venlo en Omstreken, SCHUNCK, Stichting Peutzhuis, TOPOS Zuid-Limburg, CAST
Ontwerpend Onderzoek in regionale opgaven
→ kennisdeling • netwerkvorming • lokale identiteiten • circulaire & regeneratieve bouwcultuur
Het programma richt zich op ontwerpend onderzoek als motor voor regionale vernieuwing. Met aandacht voor lokale materialen, biobased bouwen, erfgoed, stadsrandzones, sociale veerkracht en grensoverschrijdende samenwerking ontstaat een veerkrachtige ontwerppraktijk die zowel lokaal verankerd is als nationaal schaalbaar.
KALENDER – CHRONOLOGISCH OVERZICHT (2025–2026)
SCHUNCK – Heerlen
1 november 2025 – 1 februari 2026 Installatie Koen Savelkoul; https://schunck.nl/museum/over-ons/dreaming-out-loud
Wo 28 januari 2026: Finissage lezing Koen Savelkoul, Met presentatie 10 jaar Ontheroad
Architectuurcentrum Eindhoven
https://www.architectuurcentrumeindhoven.nl/agendas/groei-en-de-regio-slotbijeenkomst-jubileum/
Wo 5 november 2025 –1e Rondetafel – Groei & de Regio
Wo 12 november 2025 2e Rondetafel – Diepe wortels & nieuwkomers
Ma 25 november 3e Rondetafel – Groeien vanuit waarden
Ma 8 december eindpresentatie- viering Lustrum
BAI
Vr 21 november 2025
BAI PRAAT – Werkende Woonwijken, Locatie: Raadzaal gemeente ’s-Hertogenbosch
https://www.baiweb.nl/activiteiten/baipraat-verkiezingen/
Stichting Peutzhuis
Vrijdag 21 november ’25
Symposium Zicht op Sigmond
Locatie: New Euregional Bauhaus, Heerlen
Wo 4 maart 2026- Lezing – De transitie van Sigmond & Handreiking Woonwijken van de Toekomst, Locatie: Boschstraat 9, Maastricht
TOPOS Zuid-Limburg
Ma 24 november 2025
Lezing & Debatavond – Euregionale Bouwopgaven
Locatie: New Euregional Bauhaus, Heerlen
Januari; Grensoverschrijdende excursie – Rheinische rivier & Ungers Archive Köln
Bezoeken: Ungers Archief (Keulen), Paul Böhm Archief (Brunssum-link)
BLAST
26 november 25- de BLAStprijs 2025 , thema Stad in een Park
Project/ Ontwerpend Onderzoek de Nieuwe Mark door stadsingenieurs Breda won de BLAStprijs 2025.
Architectuurpodium Venlo en Omstreken
November 2025 – Online publicatie
Nieuwe artikelen & regionale onderzoeken
Website: apveo.org
Ontwerpend Onderzoek Steyl - Met Strootman Landschapsarchitecten & Floris Alkemade
Eindpresentatie ism Bureau Europa en CAST – februari 2026