Tentoonstelling: Reis Bureau Europa

De mens heeft een ontembare Wanderlust. In de woorden van de Amerikaanse romanticus Ralph Waldo Emerson heeft het menselijke oog altijd een horizon nodig die het verder verleggen kan om niet moe van het leven te worden. Reizen ervaren we bijna als een levensbehoefte: tijdens de coronacrisis hebben we noodgedwongen op onze handen moeten zitten. Het jeukte zozeer dat de mens zichzelf bewees dat in al het kleins wel een verhaal zit, zoals de Franse schrijver Xavier de Maistre ooit schreef, want uit nood werden de minireisjes geboren: de eigen tuin opnieuw ontdekken, je eigen land herwaarderen, op vakantie op het water en een ware hausse aan wandelaars die de stoute wandelschoenen aantrok en erop uittrok. Het roept interessante vragen op over wie wij zijn. 

In het tweede blok kun je het kunstenaarsinterieur bezoeken van Ger van Dijck in Maastricht. Verworden tot museum is het interieur een scala aan objecten die een leven lang zijn verzameld, de associaties die daarmee gemaakt kunnen worden en de herinneringen die de kunstenaar eraan heeft en waardoorheen hij zijn eigen reizen kan maken. Wil je het interieur bezoeken? Schrijf ons een mailtje via deze link.

De mens: een verzamelaar van reizen Waarom reizen we? We zijn tamelijk honkvast, maar toch willen we huis en haard achterlaten om ons aan onwennige omstandigheden te onderwerpen. Doen we het alleen voor de lyriek van de nieuwe ervaringen, de avonturen, de andere smaken, geuren en culturen? Of vooral voor de herinneringen? Gerrit Komrij zag het reizen als een tweesplitsing van eerst het heengaan en daarna het thuiskomen: al reizende denk je altijd aan het moment ooit weer thuis te zijn. Als reiziger, schrijft Komrij, slobber je daarom als een spons door de wereld: je zuigt indrukken op die je pas na thuiskomst echt voor het eerst ondergaat en verkent.

Voyage autour de ma chambre Maar wat nou als je honkvastheid kunt combineren met het opdoen van indrukken en ervaringen? Wat als het reizen je niets hoeft te kosten, fysiek noch financieel; je het op je eigen gemak kunt doen; je met niemand rekening hoeft te houden; je alle bestemmingen kunt aandoen die je maar wilt? In de 18e eeuw schreef Xavier de Maistre, die zich verveelde toen hij voor een illegaal duel 42 dagen in huisarrest moest, dat hij een ‘voyage autour de la chambre’ maakte, een reis door zijn eigen kamer. Elke prent die hij tegenkwam, elk object en elk meubelstuk, riep wel een herinnering op, die weer associaties opriep. Hij ging op reis in zijn verbeelding. 

Virtueel reisgenot Vandaag, met het internet onder onze vingertoppen en met de technologische mogelijkheden die Google Streetview of virtuele wandeltochten op YouTube, 360º fotografie en VR-brillen ons bieden op elk gewenst ogenblik van de dag, hoeven we nergens meer naartoe om andere werelden te leren kennen. Films en videogames stellen ons zelfs in staat om levensechte fantasiewerelden te bezoeken, het hele heelal te verkennen of terug te reizen in de tijd. Hoe indrukwekkend is een bergtop of een oerwoud dan nog? 

Op zoek naar echte ervaringen Dat betekent echter niet dat de ‘echte ervaring’ er minder belangrijk om is geworden. Of toch? Kijk naar Mount Everest, waar rijen van honderden, soms zelfs onervaren maar steevast verwende toeristen sinds kort kunnen worden gefotografeerd in een file naar de top van het dak van de wereld, duwend en dringend om die unieke, dertien-in-een-dozijn-instagramfoto te maken. Een bergbeklimming als ultieme menselijke ervaring, zoals het dat ooit was, of toch vooral een van al te grote moeilijkheden gespeend, recreatief uitje? Voor het moderne massatoerisme wijkt alles, van het eeuwenoude, gerespecteerde beroep van sherpa in de Himalaya, de ongerepte leefwerelden van dieren en planten op de savanne tot de structurele stabiliteit van een droomstad als Venetië. 

Toerisme in het klein Alles om maar niet thuis te hoeven zitten, lijkt het wel. Als we inderdaad als sponzen op reis trekken, waar zijn we dan naar op zoek? Wat is toerisme eigenlijk? Het losgemaakt zijn van thuis, het achterlaten van de eigen achtergrond, of toch vooral een manier om onze vrije tijd op een aangename manier te consumeren? En de toerismesector zelf, waar richt die zich op? Is de unieke levenservaring inwisselbaar geworden of überhaupt niet meer zo belangrijk? Of als wel, hoe brengen we die dan aan de mensen? Wat maakt een plek interessant, een ruimte bezienswaardig? Hoe presenteren we een ruimte aan de toerist en hoe willen we die als toerist zelf kunnen ervaren? 

(Reis) Bureau Europa Tijdens de lockdowns, toen de straten onnatuurlijk uitgestorven waren en onze mogelijkheden beperkt, hebben we de stad en het land op andere manieren leren bekijken. Waar er geen mensen meer zijn om onze blik op te werpen, zijn er wel de architectuur en de omgeving die ons opeens meer is gaan opvallen. Bureau Europa is gaan investeren in het uitzetten van architectuurwandelingen: elke maatschappelijke ontwikkeling laat zijn sporen na in het ontwerp van onze steden, gebouwen en landschappen. Al wandelend kom je tot dat inzicht met een fysieke activiteit.

Met het (Reis) Bureau Europa presenteren we in het najaar wisselende tentoonstellingen, installaties en manifestaties, een uitgebreid wandelingen-, fietstochten- en excursieaanbod, en lezingen, events en workshops die alle geheel in het teken staan van het reizen en het stilzitten, in je eigen, bekende - of toch niet? - omgeving versus het opzoeken van verre landen.