Frank Kolkman over alternatieven voor de hierarchische superioriteit van de farmaceutisce industrie

19 april 2017

Designer Frank Kolkman geeft een lezing binnen het kader van de tentoonstelling Intensive Care, architectuur en design in de zorg. Zijn respondent zal Marijke Linthorst zijn, voormalig lid van de Eerste Kamer en redactrice bij het tijdschrift S&D van de Wiardi Beckman Stichting.

"De hedendaagse farmaceutische industrie blijkt een kraamkamer van gevoelige problematiek. Als er geen geneesmiddelen onderzocht, geproduceerd en verkocht worden voor onbetaalbare prijzen, dan worden er wel overbodige kosten of zelfs overbodige medicijnen gefabriceerd.”, stelt Marijke Linthorst op 7 oktober in haar opiniestuk in het NRC.

De Amerikaanse ondernemer Martin Shkreli die het productierecht op Daraprim kocht en daarmee direct de koopprijs van het medicijn verhoogde van $13,50 naar $750, is een berucht, actueel voorbeeld. Het pleidooi gaat daarom met regelmaat op om medicijnontwikkeling te democratiseren. In een interview met NRC (3 maart 2017) stelt Bas Leerink, van de Raad voor de Volksgezondheid en Samenleving, dan “patiënten straks de ontwikkeling van geneesmiddelen [moeten] bepalen, zodat we geneesmiddelen krijgen die we echt nodig hebben en de uitgaven aan medicijnen beperkt worden.”

In zijn lezing offreert Frank Kolkman enkele speculatieve alternatieven voor de hiërarchische superioriteit die de farmaceutische industrie tegenwoordig financieel toebedeeld is. Designs for Flies, winnaar van de Dutch Design Awards 2016 in de categorie Service & Systems, bijvoorbeeld, introduceert nieuwe mogelijkheden van onderzoek naar zeldzame ziektes. Omdat het voor farmaceutische bedrijven vaak niet rendabel is om voor een kleine groep medicijnen te ontwikkelen en de economische overwegingen zwaarder wegen dan de menselijke, ervaren patiënten stilstand in hun genezingsproces. Kolkman ontwierp een toolkit die patiënten betrekt bij het onderzoek naar hun eigen ziekte. Fruitvliegjes hebben 73% hetzelfde DNA als mensen. Door fruitvliegjes als ‘proefkonijnen’ te gebruiken, kunnen op grote schaal tests worden uitgevoerd, die zijn aangepast op de persoonlijke eigenschappen van de patiënt.

Een ander project, Open Surgery, speelt in op de toenemend belangrijke rol van robotica in medische verrichtingen. Een chirurg kan dan van afstand, vanuit een ergonomische controlekamer, met joysticks een ingewikkelde, veelarmige machine gebruiken die met ongekende precisie en gebruiksgemak opereren kan, het risico op complicaties en terugvallen verminderend en het herstelproces drastisch versnellend. De productiekosten van een dergelijke machine zijn echter stuitend. En dat terwijl je de meeste componenten voor een aardig prijsje online bestellen kunt, zo probeerde Kolkman uit. Na te hebben geëxperimenteerd, ontwierp hij een Do-It-Yourself Operatierobot: een community van makers kan vervolgens in staat zijn de aandacht voor het ontwerpen en bouwen van operatiegereedschappen te vergroten, het gebruik van 3D-printers hierin door te voeren en DIY-operatiemateriaal binnen ieders handbereik te brengen. 

Bio Frank Kolkman
Experimenteel designer Frank Kolkman (1989, Arnhem) combineert in zijn werk de nieuwsgierigheid naar de werking van dingen, met analytisch denken en intuïtief design. Kolkman studeerde Product Design aan de ArtEZ Institute of the Arts in Arnhem en behaalde vervolgens zijn master Design Interactions aan de Royal College of Art in London.

Doel van zijn werk is om onze ideeën over hedendaagse en toekomstige technologieën aan de kaak te stellen. Hij wil mensen uitdagen om na te denken over de sociopolitieke implicaties van deze ontwikkelingen. Dit doet hij onder meer met een kunstproject als DIY Surgical Robot (OpenSurgery) waarin hij de mogelijkheden van surgical robots onderzoekt, het project (Black Gold); zijn voorstel voor kaviaar extractie op een humane manier en de Tiny Education Bunny: een project dat de mogelijkheden laat zien van de combinatie van small electronics, laser cutting en 3D printing.

Frank Kolkman is onderdeel van de coalitie Social Design die wordt gevormd door het AMC, Museum Vrolik, Waag Society, Makerversity en De Punt. Kolkman gaat zich dit jaar in samenwerking met de coalitie richten op het thema ‘end of life’. Hij stelt zich daarbij vragen over over het ‘hiernamaals’ of het ‘nabestaan’ in een tijd dat het vertrouwen in de rationele wetenschap en technologie langzaam de religieuze geloofssystemen vervangt. Wat te denken van de technische mogelijkheden om het leven aanzienlijk te verlengen? Of juist de mogelijkheden het vrijwillig te beëindigen? De resultaten van dit onderzoek zullen aan het eind van het jaar gepresenteerd worden bij een van de participerende organisaties binnen de coalities.

Bio Marijke Linthorst
Voormalig PvdA-senator Marijke Linthorst (Amsterdam, 1952) studeerde politicologie aan de Universiteit van Amsterdam en is vanaf 1987 zelfstandig onderzoeker en adviseur op het terrein van sociale en bestuurlijke vernieuwing. Ze werd in deze hoedanigheid ingehuurd door onder andere de gemeentes Rotterdam en Amsterdam. Ook schreef ze mee aan schoolboeken op het gebied van maatschappijleer.

Tussen 1994 en 2000 was ze gemeenteraadslid in Abcoude. In 1995 werd ze gekozen in de Eerste Kamer, een functie die zij in 2003 vernieuwde. Ze hield zich in de senaat vooral bezig met ruimtelijke ordening. Naast haar rol als vicefractievoorzitter, hield ze zich tot 2015 bezig met Onderwijs en Antilliaanse Zaken. Op 16 december 2014 stemde Linthorst samen met collega PvdA-senatoren Guusje ter Horst en Adri Duivesteijn, als minderheid binnen haar fractie, tegen een voorstel van minister van Volksgezondheid Edith Schippers om de vrije artsenkeuze (artikel 13) uit de Zorgverzekeringswet te schrappen, waardoor de verplichting om door niet-gecontracteerde aanbieders verleende zorg (gedeeltelijk) te vergoeden zou komen te vervallen. Er volgde een kabinetscrisis in het Kabinet-Rutte II.

Thans schrijft Marijke Linthorst onder meer voor het tijdschrift S&D (gelieerd aan de Wiardi Beckman Stichting) en het NRC.

Klik hier voor meer informatie over de tentoonstelling Intensive Care, architectuur en design in de zorg.

Datum: 19 april, 20:00 uur – 22:00 uur
Taal: Nederlands
Toegang: gratis
Locatie: Bureau Europa