Debat

Er wordt wat gehamerd op Europa dezer dagen. Ofwel helemaal de grond in en aan de andere kant de voorstanders die alleen maar hameren op het belang van de EU. Van enige schakering is niet veel te bespeuren in de openbare meningsvorming. 
Voor wie die nuance wel zoekt, en goed beslagen ten ijs wil komen bij de Europese verkiezingen van 22 mei, hebben wij een debatavond voor fijnproevers georganiseerd. Voor mensen die écht geïnformeerd willen worden over de toekomst van de landbouw en de keuze die zij kunnen maken op 22 mei.

Moderator: Raphael Hoogvliets  (Youth Food Movement Nederland)

Locatie: Bureau Europa, Boschstraat 9, Maastricht

Verslag 1 van het debat:

Hameren op Europa

Een debat in het kader van de Europese Verkiezingen van 22 mei 2014

In Maastricht gingen afgelopen vrijdag kandidaten voor de Europese verkiezingen in debat met Albert Jan Maat, voorzitter LTO Nederland, Joris Lohman, directeur Youth Food Movement en Patrick van der Broeck, gedeputeerde voor Ruimtelijke Ordening en Landbouw in Limburg.

Het debat vond plaats op de bijzondere locatie van de voormalige timmerfabriek in Maastricht waar ook de tijdelijke expositie ‘Mansholt, Landschap in Perspectief’ is gehuisvest. De insteek van het debat was dan ook: wat zou de Sicco Mansholt van de 21^e eeuw doen?

Bijna 50 bezoekers gingen in gesprek met Bernard Naron (PvdA), Jeroen Lenaers (CDA) en Jan Huitema (VVD) over het verleden en het heden van het Europese landbouwbeleid. Hoe is het gemeenschappelijk landbouwbeleid ontstaan; wat is er goed ontwikkeld? En wat moet nodig geactualiseerd worden? Dit alles onder het mom van: er valt genoeg te hameren op Europa, maar wie goed beslagen ten ijs wil komen, zal allereerst goed geïnformeerd moeten zijn.

Voorzitter Maat van LTO Nederland roemde de eerste Nederlandse minister van landbouw, visserij en voedselvoorziening, Sicco Mansholt: ‘Hij heeft de landbouw tot ontwikkeling gebracht; na de Tweede Wereldoorlog was de behoefte aan voldoende voedsel dat ook nog betaalbaar was ongelooflijk groot. Mansholt heeft het voor elkaar gekregen dat die behoefte werd gerealiseerd. Nu leven we in een wereld van voldoende voedsel, maar de prijs voor voedsel is laag in Nederland. Hoe eerlijk is de prijs nu?’

‘Tegelijkertijd zal de vraag naar voedsel enorm stijgen door de enorme groei van de wereldbevolking: in 1 generatie zal 70% meer voedsel nodig zijn. Nederland moet en zal daar een ongelooflijk belangrijke rol in spelen door middel van het exporteren van kennis en goederen.’

Joris Lohman van Youth Food Movement noemt zichzelf een kritische burger. Zijn idool Sicco Mansholt heeft voor voedselzekerheid gezorgd, maar realiseerde zich op latere leeftijd dat zijn landbouwbeleid ook een aantal negatieve effecten heeft gehad: ‘Met de vastgestelde prijzen zijn we  op een dood spoor beland met een onhoudbare situatie in de intensieve veehouderij en een enorm mestoverschot. We leven met ramsjprijzen en we moeten serieus gaan nadenken over een herinrichting van de landbouw in Nederland. De Sicco Mansholt van de 21^e eeuw had zich daar graag voor ingezet ‘

Daarmee was de stemming goed gezet en aan de hand van hun eigen speerpunten konden de politici duidelijk maken waarom zij de beste kandidaat zijn voor het Europese Parlement en waar op 22 mei voor gekozen kan worden.

VVD kandidaat Huitema vindt het van groot belang dat Nederland nu een landbouw kandidaat naar Brussel afvaardigt: ‘Zeker gezien de hervormingen in het gemeenschappelijk landbouwbeleid die nu zo actueel zijn. Als je alleen al kijkt naar de vergroeningseisen dan kan Nederland een voorbeeldfunctie zijn op gebied van innovatie, ruimtegebruik en verduurzaming. Minder regelgeving is daarbij het keyword. Je vraagt de AH ook niet om 5 of 7% van de schappen leeg te laten staan, zoals wel aan boeren wordt gevraagd in het onttrekken van hun landbouwareaal. De huidige vergroeningsmaatregelen zijn bedoeld als window dressing en dat is niet goed. ’

Daarnaast benoemde Huitema een ander probleem dat meer dan aandacht zou moeten krijgen in Brussel: ‘40% van de huidige boeren heeft geen directe opvolger de komende jaren; dat wordt straks een groot probleem.’

Bernard Naron van de PvdA onderstreept het belang van landbouwers, maar is kritisch op de Europese begroting waarbij de nadruk op de landbouw ligt. ‘De landbouw is belangrijk voor de samenleving, maar er zijn meer sectoren die voor werkgelegenheid zorgen, innovatief zijn en zich inzetten voor een duurzame economie. Daar moet in de begroting rekening mee worden gehouden’, aldus Baron. ‘PvdA bepleit daarom niet voor een flatrate, maar voor minder inkomenssteun voor boeren. Meer realiseren (op het gebied van dierenwelzijn, innovatie en verduurzamen) met minder geld. Productie voor een land is belangrijk, maar vooral de biodiversiteit. Schaalvergroting staat verduurzaming en vergroening in de weg’

Voor de CDA’er Lenaers is voedselzekerheid in de wereld het speerpunt: ‘Productie van de landbouw is ontzettend belangrijk; flexibiliteit in vergroening daarbij van belang. Laat de boer zelf de keuze maken; 5% vruchtbare grond eruit halen is zonde.’ Daarnaast benoemde Lenaers de strenge regelgeving voor bemesting: ‘Maak van mest geen probleem, maar zie het als kans; geef boeren en ondernemers de ruimte om het zelf op te lossen.’

Enkele deelnemers in de zaal lieten weten hoe zij denken over de manier waarop de politiek omgaat met de uitvoering van de Europese Nitraatrichtlijn. De nieuwe derogatievoorwaarden stellen hen voor problemen in de bedrijfsvoering terwijl het nieuwe groeiseizoen al volop begonnen is.  

Na het debat werd tijdens de borrel nog volop door gediscussieerd over schaalvergroting en de grenzen van kwaliteit met kwantiteit. Waarbij de binding van een bedrijf met zijn directe leefomgeving van groot belang werd gezien. De landbouw moet laten zien waar ze mee bezig is; grootschaligheid hoeft dan niet te betekenen dat er geen contact meer zou kunnen zijn met de burger. Met als eindconclusie: ‘de Sicco Mansholt van de 21^e eeuw zou wederom voor een geweldige uitdaging staan. Daarbij zou hij Europa als medestander inschakelen om te komen tot een positief bestendig beeld van het toekomstige landbouwbeleid.’

Verslag 2:

“Geen eisen bovenop Eu-regels”

Drie jonge kandidaten voor het Europese parlement vanuit CDA, VVD en PvdA zijn het erover eens, dat Nederland geen extra eisen aan de landbouw moet stellen bovenop de Europese regels. Dat bleek afgelopen vrijdagavond in Maastricht tijdens de debatavond ‘Hameren op Europa, georganiseerd door LTO, LLTB en het Bureau Europa in samenwerking met de Youth Food Movemenent (YFM).

De kandidaten Jeroen Lenaers (CDA, nr. 2), Jan Huitema (VVD, nr. 6) en Bernard Naron (PvdA, nr. 8) zeiden nationale koppen op Eu-regels af te wijzen. Maar tegelijkertijd gaven zij aan dat Nederland wel de ruimte moet houden om eigen beleid te maken. “Daar zit een spanningsveld”, aldus de analyse van debatleider Raphaël Hoogvliets van YFM. De drie kandidaten bevestigden overigens, dat de landbouw hoog op de agenda staat, met name waar het gaat om vergroening en kansen voor jonge agrarische ondernemers.

Op de stelling ‘In Nederland is geen plaats voor grootschalige landbouw’ was gedeputeerde Patrick van der Broeck heel uitgesproken: “De intensieve veehouderij hoort bij Limburg. Die heeft het op dit moment niet gemakkelijk. Maar ik zie het wel als een blijvende agrarische deelsector.” 

Programma:

18.00 - 19.30 inloop en mogelijkheid tot bezichtiging van expositie Mansholt, Landschap in Perspectief .

19.30: Welkomstwoord door Saskia van Stein, directeur Bureau Europa.

19.35: Toekomst van de Europese landbouw: Wat zou de Sicco Mansholt van de 21^e eeuw doen? Interview met Albert Jan Maat (Voorzitter LTO Nederland en Voorzitter Copa-Cogeca).

19:55: Reactie vanuit de kritische burger door Joris Lohman (directeur Youth Food Movement) en vanuit de regio door Gedeputeerde Patrick van der Broeck (Ruimtelijke Ordening en Landbouw).

20.15-20.35: Interview met en debat tussen Europees Parlement-kandidaten: Jeroen Lenaers (CDA, nr. 2), Jan Huitema (VVD, nr. 6) en Bernard Naron (PvdA, nr. 8).

20.35-21.30: Debat over stellingen, met kandidaten en publiek:

- Beter goedkoop voedsel dan mooi landschap en dierenwelzijn

- Nederland is niet geschikt voor grootschalige landbouw

- Het nieuwe Landbouwbeleid is het groenste beleid ter wereld

21.30-23.00: Afsluitende borrel en expositie Mansholt, Landschap in Perspectief by night.

In samenwerking met LLTB, LTO, Youth food movement e komen tot een positief bestendig beeld van het toekomstige landbouwbeleid.’