Op zaterdag 14 juni 2025 viert Maastricht de Dag van de Architectuur. Om 10 uur wordt de dag geopend en van 11:00 tot 16:00 uur bieden architecten, ontwikkelaars en bouwers je een kijkje achter de schermen, tonen ze de meest recente gebouwen en worden de mooiste architectuurverhalen verteld.
Het nationale thema van de Dag van de Architectuur 2025 is "in transitie". In Maastricht verkennen we de transitie van de stad naar meer groen en duurzaamheid, met bezoeken aan diverse nieuwe of gerenoveerde gebouwen.
Het thema van dit jaar daagt ons uit om vooruit te kijken. Hoe creëren we woningen die energie opleveren in plaats van verbruiken? Hoe benutten we leegstaande gebouwen zodat slopen verleden tijd wordt? En hoe beschermen we onze steden tegen wateroverlast in een veranderend klimaat? Duidelijk is dat de manier waarop we met ruimte we met ruimte omgaan ingrijpend moet veranderen. En die verandering is al begonnen.
Nederland beweegt. Maar hoe maken we van ideeën werkelijkheid? Volgens transitiedeskundige Jan Rotmans begint dat met het overwinnen van onze angst voor het onbekende. Door te laten zien wat er wél kan, maken we de toekomst tastbaar. Tijdens deze dag laten we die toekomst zien, horen en zelfs proeven.
Laat je verrassen door openstellingen van getransformeerde gebouwen, een stadswandeling langs het groen, vernieuwde projecten die inzicht geven in de veranderende leefomgeving van Maastricht. Ontdek hoe architectuur bijdraagt aan een duurzamere, groenere en veerkrachtigere stad.
Kom, kijk, luister en praat mee over de toekomst van onze stad en ons land. We nodigen je van harte uit om samen te verkennen hoe transitie eruitziet – in steen, ruimte en beleving.
De organisatie van de Dag van de Architectuur is een samenwerking tussen TOPOS, Gemeente Maastricht en Bureau Europa.
10:00 uur: Opening
De opening is om 10 uur in de Waalse Kerk (Sint Pieterstraat 6) met een interview van wethouder Johan Pas.
11:00 - 16:00 uur: Projecten
Herbestemming voormalig KPN-gebouw Maastricht
CB5 Architecten
Achter de Oude Minderbroeders 1
Het voormalige KPN-gebouw, een karakteristiek en markant gebouw uit de jaren dertig, ontworpen door Joseph Crouwel en gelegen in het historische centrum, krijgt een nieuw leven. In de herbestemming blijft het oorspronkelijke deel uit de jaren dertig en de uitbreiding uit de jaren zestig volledig behouden. Ook de ondergrondse atoombunker wordt zorgvuldig geïntegreerd in het plan. Het gebouw wordt getransformeerd tot een eigentijds woon-werkcomplex met 82 appartementen en studio’s, in diverse typologieën en variërend in grootte, gecombineerd met gedeelde werk- en ontmoetingsruimten.
Waalse kerk
ArCharis Architecture
Sint Pieterstraat 6 (ingang om de hoek in de Tafelstraat)
De Waalse kerk in Maastricht, met haar rijke geschiedenis, indrukwekkende monumentale bouwstijl en centrale ligging in het stadsweefsel, is een markant voorbeeld van cultureel erfgoed. Oorspronkelijk opgericht in 1732 door Hugenoten uit Frankrijk, werd het de eerste protestantse kerk in de stad. Gedurende de eeuwen heeft de kerk verschillende transformaties doorgemaakt, maar bleef ze altijd een plek van toevlucht en ontmoeting voor zowel de lokale bewoners als internationale gemeenschappen. Recent zijn verborgen kelders en grafzerken ontdekt, die een nieuwe dimensie toevoegen aan het rijke verleden van de kerk. De renovatieplannen, ingegeven door de visie van de huidige gebruikers, zijn gericht op het revitaliseren van het gebouw zonder haar historische essentie te verliezen. Het motto ‘ontvangen, omarmen, revitaliseren’ weerspiegelt de ziel van de kerk, die nu geherinterpreteerd wordt om de toekomstige behoeften van de gemeenschap te blijven vervullen.
Fase 1 van de renovatie, die de restauratie van de consistorie, de zijentree aan de Tafelstraat en de nieuwbouw van de achteraanbouw omvat, is inmiddels afgerond en opgeleverd. Deze transformatie maakt de Waalse Kerk niet alleen tot een dynamische ruimte, maar ook tot een inclusieve en levendige ontmoetingsplek voor een nieuwe generatie bezoekers.
Kleine Looiersstraat 16
Jo Janssen Architecten
309 HSM Collector’s Room
De wens om een collector’s room te realiseren is vertaald in een optopping op de éénlaagse garage/tuinkamer, behorend bij het historische pand Kleine Looiersstraat 16, een voormalig pakhuis uit 1876. De tuinzijde is een voortzetting van de tuinkamer ontworpen door Jo Coenen, terwijl de gevel aan straatzijde een verwijzing is naar de erkers, zoals deze bij groot-stedelijke woonhuizen voorkomen in de Parijs, Zürich maar ook in Maastricht.
Vestingwerk “De Vijf Koppen”
HVN Architecten
rondleidingen door de architect om 11:00, 12:00, 13:00, 14:00 en 15:00 groep maximaal 30 personen en VOL=VOL. Verzamelen boven op het rondeel, de architect neemt jullie mee via de interne trap naar de verdieping in het Rondeel. Gedurende de opening is het Rondeel wel intern te bezoeken maar mag je niet de trap af naar de kazemat.
Ontdek het onlangs gerestaureerde vestingwerk "De Vijf Koppen"! Na de instorting van een deel van de stadsmuur in 2019 is dit met zorg hersteld en is het interieur van het rondeel weer toegankelijk gemaakt. Bezoekers kunnen nu over de weergang wandelen, door schietgaten kijken en de historische kazemat en vestingtoren verkennen. Een unieke kans om 500 jaar vestinggeschiedenis te beleven en het vakmanschap achter deze restauratie te bewonderen. Mis deze bijzondere ervaring niet!
Jos Nijssen en Bas van de Moosdijk van HVN ARCHITECTEN verzorgen de rondleidingen.
11:00 - 16:00 uur: Groen in de stad
Wandeling door Maastricht: Van Koppen tot Singels
Het licht speelt op de gevels en het groen van Maastricht, tijd om een wandeling te maken door de stad met een groene blik. Maastricht is in beweging, vergroent op plekken waar je het niet direct verwacht. We starten bij de Vijf Koppen.
Startpunt: De Vijf Koppen
De Vijf Koppen ligt net buiten de oude stadsmuren en diende als een strategisch uitkijkpunt. Nu, omgeven door het stadspark, voelt het als een plek waar geschiedenis en natuur elkaar omarmen. Al eeuwenlang is het hier groen: zo was er vanaf 1706 al een wandelplaats tussen de toenmalige Onze-Lieve-Vrouwepoort en de Maas. Deze voorloper van het stadspark, De Boompjes genoemd, bestond uit een keurig in het gelid staande aanplant. In 1831, tijdens de Blokkade van Maastricht, werden de bomen gerooid en werd hier een exercitieplaats ingericht. Na deze periode werd het park heraangelegd in Engelse landschapsstijl. Slingerende paden, een vijver (grenouillère genoemd: "kikkerbad") en een grotere variatie aan planten, waaronder enkele zeldzame bomen. In het park bevond zich een koffiehuis met terras en een muziekkiosk. In de volksmond werd deze tuin d’n Ingelsen Hoof genoemd; de officiële aanduiding was vanaf 1837 Stadswandelpark. Wat opvalt is hoe het groen hier vrij spel krijgt. Waar ooit karrensporen lagen en soldatenmarsen klonken, domineren nu fluitenkruid en wilde margrieten. Maastricht heeft ervoor gekozen dit gebied niet strak te onderhouden, maar juist de natuurlijke ontwikkeling te stimuleren. Een bewuste keuze die biodiversiteit bevordert: vlinders fladderen tussen de bloemen, bijen zoemen druk rond, en in de verte roept een groene specht.
Over de Kennedybrug
We zetten onze wandeling voort richting de Kennedybrug. De Kennedybrug verbindt het oude centrum met de moderne wijk Céramique. Hier voel je de kracht van de Maas, altijd in beweging. De brug zelf, uit de jaren zestig, was ooit puur functioneel, maar de laatste jaren is ook hier het denken veranderd. Aan de voet van de brug zien we nieuwe stroken groen: jonge boompjes, bloemenmengsels speciaal geselecteerd voor hun aantrekkingskracht op insecten, en her en der een vogelhuisje aan een lantaarnpaal. De stad heeft geleerd: beton en asfalt alleen maken geen leefbare stad. De Maas als levensader biedt niet alleen water, maar nu ook nieuwe natuur. We steken de brug over. Het uitzicht is weids. Links zien we de oude Sint-Servaasbrug, eeuwenoud, rechts de moderne nieuwbouw van Céramique, en daartussenin de langzaam kronkelende rivier, waarin de lucht weerspiegelt. Aan de overzijde worden we verwelkomd door het imposante Bonnefantenmuseum. In de plannen van de gemeente is de wens opgenomen om de Kennedybrug voor voetgangers beter bereikbaar te maken vanuit de oevers; dit zou een mooie promenade langs de maas sterk verbeteren.
Tussen kunst en natuur: het Bonnefanten
Het Bonnefanten is een baken aan de Maas, met zijn kenmerkende zilverkleurige koepel ontworpen door Aldo Rossi. Maar kijk vooral ook naar de voorzijde: er ligt nu een voortuin bij het museum. Geen strak gemaaide gazons meer, maar een mix van wilde bloemen, kruiden en gras en een poel: samen vormt dit een blauwdruk van de Maasecologie. Stefan Cools en Sandra van den Beuken stelde de tuin op verzoek van het museum samen. Binnenkort wordt er gekeken naar een meer permanente vorm van deze tijdelijke tuin.
Langs de Singels: een lint van groen
We keren richting het centrum van Wyck, langs de oude Singels. Ooit waren deze singels onderdeel van de vestingwerken. Later werden ze omgevormd tot verkeersaders. Maar de afgelopen decennia is hun functie opnieuw veranderd: van grijze stroken naar groene longen van de stad.
De nieuwe singels zijn breed, open, en voorzien van robuuste beplanting – bij elke kans die de gemeente ziet worden er stroken vergroend en komen er planten terug waar ooit steen lag. Recent is het Percée-plein vergroend door fietsenrekken te verplaatsen en bomen en planten terug te zetten.
De eindbestemming
We laten de singels achter ons en steken de Maas over via de Sint Servaasbrug. In de verte zien we weer de Kennedybrug en – verder stroomafwaarts – de glooiingen van de heuvels die Maastricht omringen.
De wandeling eindigt in het Boschstraatkwartier op het Lakenweversplein: hier zijn bomen geplaatst en heeft de buurt samen met de gemeente de vergroening omhelst. Samen met de andere buurtinitiatieven, die via de burgerbegroting mogelijk worden, transformeert de stad langzaam maar zeker naar een meer groene en gezonde stad.